MÀU SẮC NƯỚC TIỂU VÀ CÁC VẤN ĐỀ SỨC KHỎE

BS.CK1. Lê Kim Huệ

Nước tiểu là chất lỏng do cơ thể thải ra ngoài qua đường niệu đạo, thông thường nước tiểu sẽ có màu vàng nhạt. Màu sắc của nước tiểu thay đổi sẽ phụ thuộc vào thời gian đi tiểu, lượng nước uống mỗi ngày, tác dụng phụ của thuốc, sử dụng thực có màu hay phẩm màu, do các bệnh lý liên quan…

Màu sắc bình thường của nước tiểu

• Nước tiểu vàng sậm:

Nước tiểu có màu vàng sậm như màu của nước trà đậm là do uống ít nước, thường gặp vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy. Để cải thiện tình trạng này, chỉ cần uống đủ nước, khoảng 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày thì màu sắc của nước tiểu sẽ trở lại bình thường.

• Nước tiểu trong:

Nước tiểu có màu trong suốt thường gặp là do uống quá nhiều nước nhưng cũng là dấu hiệu của một số bệnh lý về thận như bệnh đái tháo nhạt, đái tháo đường, đái tháo đường thai kỳ.

• Nước tiểu màu vàng tươi:

Khi sử dụng thuốc, trong thành phần có chứa vitamin nhóm B sẽ làm cho nước tiểu có màu vàng tươi là do cơ thể bài tiết các chất dư thừa. Sau khi ngưng thuốc, nước tiểu sẽ có màu trở lại bình thường.

• Nước tiểu màu vàng cam:
  • Do ảnh hưởng của một số thuốc đang điều trị như thuốc kháng sinh Rifampicin trong điều trị lao, thuốc Phenazopyridin điều trị giảm đau, thuốc Sulfasalazine điều trị viêm khớp.
  • Do ăn nhiều thực phẩm có màu hoặc thực phẩm có chứa phẩm màu vàng

cam.

•  Nước tiểu có màu vàng cam có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý gan mật.
• Nước tiểu màu hồng, màu đỏ:
  • Do ăn nhiều thực phẩm có màu hoặc thực phẩm có chứa phẩm màu hồng, đỏ.
  • Do sử dụng thuốc: Thuốc chống đông máu, thuốc chống viêm không steroid, thuốc hóa trị Cyclophosphamide và Ifosfamide, thuốc nhuận tràng Senna…
  • Có thể là dấu hiệu của một số bệnh như: Chấn thương cơ, nhiễm trùng đường tiết niệu, sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt, thiếu máu tán huyết, có thể là dấu hiệu của bệnh lý ung thư bàng quang, ung thư tuyến tiền liệt…
• Nước tiểu màu nâu đen:

Khi nước tiểu có màu nâu đen, nếu có kèm theo các biểu hiện như vàng da, phân bạc màu thì có nhiều nguy cơ của bệnh lý gan, thận.

• Nước tiểu màu trắng sữa, trắng đục:

Nước tiểu có màu trắng, trắng đục sữa như nước vo gạo là dấu hiệu của một số bệnh như: tiểu mủ, tiểu phosphate, tiểu dưỡng chấp, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm niệu đạo do lậu, chlamydia…

Nếu nước tiểu có màu sắc khác lạ mà do ăn nhiều thực phẩm có màu hoặc thực phẩm chứa phẩm màu, tác dụng phụ của thuốc thì không cần điều trị, chỉ cần hạn chế sử dụng thực phẩm có màu, thực phẩm có chứa phẩm màu, uống đủ nước, ăn nhiều rau củ quả trái cây. Ngoài ra, khi nước tiểu có màu sắc khác lạ kèm theo những dấu hiệu bất thường thì cần phải được khám, xét nghiệm để chẩn đoán và điều trị sớm.

(CH-20231226-12)